To centralna i z pewnością najstarsza część miasta. Od góry tej pochodzi bowiem nazwa miasta, jako że w języku staropolskim wyraz chełm oznaczał wzgórze.
Góra Zamkowa zwana też Górą Chełmską to świadek burzliwej historii miasta i miejsce bardzo chętnie odwiedzane dziś przez turystów. Stąd roztacza się widok na całe miasto i tu znajduje się sanktuarium Matki Bożej Chełmskiej.
O tym, jak burzliwa była to historia, może świadczyć historia świętego obrazu Matki Bożej Chełmskiej, którego oryginał zaginął podczas pierwszej wojny światowej. Była to ogromna strata dla wiernych, m.in. dlatego, że powstał on w X wieku. Replika tego wizerunku, którą możemy podziwiać do dziś, wykonana została przez Władysława Ukleję w 1938 roku i już rok po wojnie doczekała się ona koronacji z rąk ówczesnego biskupa lubelskiego Stefana Wyszyńskiego. Pierwsza koronacja, o czym warto pamiętać, nastąpiła w 1765 roku, co świadczy o wysokiej randze tego świętego miejsca. Potwierdzają to też liczne cuda. Opisane bowiem zostało ponad 100 przykładów potwierdzających cudotwórcze działanie ikony.
Historia chełmskiego wizerunku to nie tylko XX wiek. Wcześniejsze cuda to przede wszystkim odparcie najazdu tatarskiego na przełomie lat 1240-1241, kiedy według przekazów nad miastem ukazała się wielka łuna, która spowodowała wycofanie się najeźdźców. Tamten cudowny obraz miał też towarzyszyć królowi Janowi Kazimierzowi podczas wypraw wojennych. Według legendy to m.in. dzięki wstawiennictwu Matki Bożej Chełmskiej miało dojść do zwycięstwa wojsk polskich pod Beresteczkiem w 1651 roku.
Warto też pamiętać, że dzisiejszy kościół powstał w drugiej połowie XVIII wieku, a w roku 1988 został przez Jana Pawła II podniesiony do rangi bazyliki mniejszej.
